Lactose là chất đường được nhắc đến rất nhiều trong thể thao nói chung cũng như tập thể hình nói riêng. Đây cũng là chất gây dị ứng cho nhiều người khi sử dụng các sản phẩm có chứa thành phần Lactose. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin bổ ích về Lactose cũng như những rắc rối khi uống Whey Protein hay Mass. 

I. LACTOSE LÀ GÌ ?

Lactose là chất đường xuất hiện trong sữa bò, các sản phẩm từ sữa bao gồm cả sữa mẹ. Khi hấp thụ lactose, ruột non sẽ sản sinh ra enzyme Lactase để xử lý lượng đường này. Nếu cơ thể chúng ta không dung nạp lactose, sẽ không tạo ra đủ enzyme lactase và không giải phóng lactose. Điều này sẽ gây đau bụng, nôn mửa hoặc thậm chí đi ngoài.

Dị ứng lactose không phải là hiện tượng hiếm gặp trong cuộc sống. Thậm chí, theo các nghiên cứu khoa học, 75% dân số trên thế giới đang mắc tình trạng này, dù nặng hay nhẹ. Xét về bản chất, cơ thể con người ngay từ khi sinh ra đã có thể tự sản sinh ra hàm lượng enzyme lactase lớn để tiêu hóa và xử lý chất đường lactose trong khi bú sữa mẹ. Tuy nhiên, hàm lượng lactase sẽ giảm dần theo thời gian, gây ra tình trạng bị dị ứng lactose.

II. DỊ ỨNG LACTOSE LÀ GÌ ?

Dị ứng lactose là tình trạng cơ thể bị rối loạn tiêu hóa do mất khả năng tiêu hóa lactose, thành phần carbohydrate chính trong các sản phẩm từ sữa. Điều này có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm đầy bụng, tiêu chảy và đau bụng.

Với những người không dung nạp được đường lactose thường không thể tự sản sinh đủ enzyme lactase, điều kiện để tiêu hóa lactose. Lactose là 1 loại đường đôi (bao gồm 2 loại đường). Nó được hình thành từ 1 phân tử của 2 loại đường đơn glucose và galactose.

Enzyme lactase cần thiết để phá vỡ lactose thành glucose và galactose. Sau đó, chúng có thể hấp thụ vào đường máu và sử dụng để tạo năng lượng. Nếu không có đủ hàm lượng lactase, lactose sẽ đi qua đầy của chúng ta mà không được xủ lý, từ đó gây ra các hiện tượng tiêu cực cho hệ tiêu hóa.

Lactose còn được tìm thấy trong sữa mẹ và hầu hết mọi người khi sinh ra đều đã có thể tiêu hóa nó. Rất hiếm khi nào bắt gặp tình trạng bất dung nạp lactose ở trẻ dưới 5 tuổi. Hiện tại, khoảng 75% dân số thế giới đều bị tình trạng dị ứng lactose. 

III. NHỮNG NGUYÊN NHÂN GÂY DỊ ỨNG LACTOSE

Trước tiên cần phải hiểu rõ các loại không dung nạp lactose, với 2 loại chính nhất và các nguyên nhân khác nhau gây ra.

1. Dị ứng lactose chính

Đây chính là hiện tượng phổ biến nhất, do sự sụt giảm hàm lượng lactose được sản sinh theo tuổi tác. Kết quả là lactose ngày càng khó hấp thụ vào cơ thê hơn. Loại dị ứng này có thể do gen gây ra bởi đây là nguyên nhân phổ biến với nhiều người hơn so với các nguyên nhân khác. Các nghiên cứu về dân số đã ước tính rằng tình trạng dị ứng lactose ảnh hưởng tới 5-17% số người châu Âu, khoảng 44% người châu Mỹ và 60-80% người châu Phi và châu Á.

2. Dị ứng lactose phụ

Hiện tượng này khá hiếm, do bệnh tật mà ra. Chẳng hạn như bệnh đau dạ dày hay một bệnh nghiêm trọng hơn. Đó chính là do tình trạng viêm nhiễm ở thành đường ruột có thể làm giảm tạm thời hàm lượng lactase được sản sinh.

IV. LÀM THẾ NÀO ĐỂ NHẬN BIẾT MÌNH DỊ ỨNG VỚI LACTOSE ?

Nếu bạn mắc chứng đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy sau khi uống sữa hay ăn các sản phẩm từ sữa, chắc chắn bác sĩ sẽ muốn tiến hành 1 số bước kiểm tra thêm để xác định liệu bạn có dị ứng với lactose hay không

1. Kiểm tra máu

Đây là 1 cách đo lường phổ biến phản ứng của cơ thể với 1 dung dịch chứa hàm lượng lactose cao.

2. Kiểm tra hơi thở Hydrogen.

Bài kiểm tra hơi thở Hydrogen sẽ đo lường hàm lượng khí hydro trong hơi thở của bạn sau khi uống loại nước giàu hàm lượng lactose. Nếu bạn không thể tiêu hóa lactose, vi khuẩn trong đường ruột có thể phá vỡ nó

Vi khuẩn phá vỡ đường như lactose được gọi là quá trình lên men, giải phóng khí hydro và các loại khí gas khác. Các loại khí gas này được hấp thu và cuối cùng giải phóng ra ngoài. Nếu không thể tiêu hóa hoàn toàn lactose, bài kiểm tra hơi thở hydrogen sẽ cho thấy hàm lượng khí hydro cao hơn mức bình thường.

V. NHỮNG TRIỆU CHỨNG CỦA DỊ ỨNG ĐƯỜNG LACTOSE LÀ GÌ ? 

Nếu không kiểm soát đúng cách và kịp thời, tình trạng dị ứng lactose có thể gây ra nhiều vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến nhất:

▪️ Đầy bụng

▪️ Đau dạ dày

▪️ Chướng bụng

▪️ Tiêu chảy

Ngoài ra một số người sẽ bị ói mửa, đau bụng và thỉnh thoảng bị táo bón. Tiêu chảy xảy ra là vì hàm lượng lactose không được tiêu hóa trong ruột non, gây nước chảy xuống đường tiêu hóa. Một khi nó đi vào đại tràng lactose được lên men do vi khuẩn trong đường ruột, hình thành các axit béo chuỗi ngắn và khí gas. Điều này gây ra tình trạng đầy bụng, đau bụng. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng này có thể khác nhau tùy thuộc vào hàm lượng lactose cơ thể bạn có thể chịu đựng và hàm lượng mà bạn nạp vào cơ thể qua đường ăn uống.

VI. TRÁNH LACTOSE NGHĨA LÀ TRÁNH CÁC SẢN PHẨM TỪ SỮA 

Các sản phẩm từ sữa được dùng để miêu tả sữa và các sản phẩm được làm từ sữa. Các sản phẩm này thường giàu dưỡng chất và chứa nhiều vitamin A,B12,D và protein, canxi. Các chất này kết hợp lại sẽ rất tốt cho sức khỏe xương khớp của bạn.

Bổ sung các sản phẩm sữa vào chế độ ăn hàng ngày sẽ giúp tăng mật độ khoáng trong xương khớp và giảm thiểu nguy cơ giòn xương khi về già. Các sản phẩm này cũng giúp giảm nguy cơ mắc béo phì. Tuy nhiên, những ai dị ứng lactose cần hạn chế hoặc tránh các sản phẩm từ sữa.

VII. LOẠI THỰC PHẨM CÓ CHỨA LACTOSE

Lactose được tìm thấy trong các sản phẩm từ sữa

1. Các loại thực phẩm từ sữa có chứa đường lactose

▪️ Sữa bò

▪️ Phô mai

▪️ Sữa dê

▪️ Sữa chua

▪️ Kem

▪️ Bơ

2. Các loại thực phẩm ít chứa lactose

▪️ Bánh bích quy

▪️ Bánh mì

▪️ Socola

▪️ Ngũ cốc

▪️ Khoai tây chiên

▪️ Súp

3. Các tên gọi khác của các sản phẩm chứa sữa

Bạn có thể kiểm tra 1 sản phẩm có chứa sữa hay không bằng cách xem bảng thành phần dinh dưỡng. Trong đó, một số sản phẩm có thể nằm trong danh sách dưới đây:

▪️ Sữa

▪️ Bột sữa

▪️ Whey protein

▪️ Đường sữa

▪️ Phô mai

Lưu ý: Đừng nhầm lẫn nếu 1 sản phẩm chứa axit lactic, lactate hay casein. Những thành phần này không phải là lactose.

4. Ai bị dị ứng Lactose có thể ăn 1 số sản phẩm từ sữa

Tất cả các loại thực phẩm từ sữa đều có chứa Lactose, nhưng điều này không có nghĩa là những người bị dị ứng lactose không thể ăn tất cả trong số này. Hầu hết những người không dung nạp được Lactose vẫn có thể chịu được một hàm lượng nhỏ. Ví dụ, một người có thể chịu được hàm lượng nhỏ sữa trong trà, nhưng sẽ không chịu nổi hàm lượng Lactose trong 1 tô ngũ cốc vào buổi sáng. 

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng, những ai bị dị ứng Lactose có thể chịu đựng 18g Lactose, dàn trải suốt cả ngày. Thật vậy, các nghiên cứu đã chứng minh nhiều người bị dị ứng với đường lactose có thể chịu đựng tới 12g lactose trong 1 lần ăn, xấp xỉ hàm lượng trong 250ml sữa.

Một số loại sản phẩm từ sữa bản chất chứa rất ít Lactose, chẳng hạn như Whey Protein Isolate. Hay bơ chỉ chứa 0.1g Lactose trong 20g. Một số loại phô mai nhất định còn chứa ít hơn 1g Lactose trong từng liều dùng

5. Các nguồn canxi không chứa sữa tốt cho sức khỏe

Các loại thực phẩm từ sữa đều chứa rất nhiều canxi, nhưng lại không thật sự cần thiết. Chúng ta hoàn toàn có thể bổ sung các chế độ ăn rất lành mạnh mà không cần phải ăn các loại thực phẩm này. Bạn chỉ cần bổ sung các loại thức ăn khác giàu hàm lượng canxi.

Một số nguồn thực phẩm giàu canxi không phải từ sữa bao gồm:

▪️ Các loại thực phẩm bổ sung canxi: Có rất nhiều loại thực phẩm cho bạn lựa chọn như nước ép trái cây, bánh mì và các loại sữa không lactose, đậu nành.

▪️ Cá: Các loại cá đều chứa rất nhiều canxi

▪️ Các loại thực phẩm từ thực vật chứa canxi cao: Rất nhiều loại thực phẩm từ thực vật chứa hàm lượng canxi rất lớn, nhưng thường những loại canxi này rất khó hấp thụ vào cơ thể vì có chứa các thành phần kháng dinh dưỡng như phytate và oxalate.

Dưới đây là những loại thực phẩm lactose free và giàu hàm lượng canxi sinh học:

▪️ Sữa không Lactose bổ sung

▪️ Nước ép trái cây

▪️ Bơ

▪️ Đậu nành

▪️ Đậu hũ

VIII. NHỮNG CÁCH ĐIỀU TRỊ DỊ ỨNG LACTOSE

1. Các sản phẩm bổ sung enzyme

Đây là giải pháp hữu hiệu nhất để giúp tiêu hóa Lactose. Đó là những viên thuốc có thể uống hoặc dạng nước nhỏ vào thức ăn và nước uống. Tuy nhiên, hiệu quả của những sản phẩm này sẽ khác nhau với những đối tượng khác nhau.

Một nghiên cứu đã kiểm tra tính hiệu quả của 3 loại thực phẩm bổ sung lactase khác nhau lên những người bị dị ứng lactose, sử dụng 20-50g mỗi ngày. Kết quả chính là 3 loại thực phẩm bổ sung lactase này đều cải thiện triệu chứng khi sử dụng 20g lactose mỗi ngày. Tuy nhiên, hiệu quả sẽ giảm khi bạn sử dụng 50g lactose mỗi ngày.

2. Tập làm quen với Lactose

Nếu bị dị ứng với Lactose, hãy thường xuyên nạp Lactose vào chế độ ăn giúp cơ thể thích nghi dần với chúng. Vấn đề là các nghiên cứu trên điều này vẫn còn quá ít, những cuộc nghiên cứu đầu tiên cho thấy 1 số kết quả tích cực.

Trong 1 nghiên cứu nhỏ, 9 người bị dị ứng với lactose đều nhận thấy cơ thể gia tăng gấp 3 lần hàm lượng enzyme lactase sản sinh sau 16 ngày tập quen với ăn lactose. Hãy luyện tập cho dạ dày của bạn chịu đựng men lactose !

3. Probiotics và Prebiotics

Probiotics là các vi sinh vật giúp cung cấp những lợi ích cho sức khỏe khi nạp vào cơ thể. Prebiotics là những loại chất xơ hoạt động như thực phẩm cho những loại vi khuẩn này. Chúng nuôi dưỡng các lợi khuẩn trong dạ dày mà bạn đang có, giúp cho chúng mạnh lên, đẩy lùi các hại khuẩn.

Probiotics và Prebiotics đều được khoa học chứng mình giúp giảm các triệu chứng không dung nạp lactose, mặc dù hầu hết các cuộc nghiên cứu còn ở quy mô quá nhỏ. Thậm chí, một số loại probiotics và prebiotics có thể hiệu quả hơn rất nhiều loại enzymes khác cho những người bị dị ứng lactose.

IX. UỐNG WHEY PROTEIN HAY MASS BỊ TIÊU CHẢY THÌ SAO ?

Lactose có rất nhiều trong các loại sữa, phô mai và Whey Protein. Nếu bạn bị dị ứng với sữa hoặc gặp các vấn đề trên thì trước khi mua Whey Protein hãy xem thật kĩ thành phần của chúng. Hãy tránh xa các loại có chứa Whey Concentrate hoặc Whey Blend.

Hiện nay, với công nghệ tiên tiến, các thương hiệu lớn đã phân tách va lọc kỹ cho ra các loại Whey cao cấp giúp ích cho người dị ứng. Đó chính là các loại Whey Protein Isolate (Whey Cô lập)